๑๒๙ ปี กระทรวงกลาโหม

     วันที่ ๘ เมษายน ๒๕๕๙ เป็นวันคล้ายวันสถาปนากระทรวงกลาโหม ครบ ๑๒๙ ปี คณะกรรมการจัดงานวันคล้ายวันสถาปนากระทรวงกลาโหม ประจำปี ๒๕๕๙ โดยมี รองปลัดกระทรวงกลาโหม (๓) เป็นประธานกรรมการ ซึ่งได้มีการประชุมคณะกรรมการฯ โดยได้พิจารณาแนวทางการจัดงานวันคล้ายวันสถาปนากระทรวงกลาโหม ประจำปี ๒๕๕๙ ในวันที่ ๘ เมษายน ๒๕๕๙ ประกอบด้วย การถวายราชสักการะและสักการะสิ่งศักดิ์สิทธิ์ ในศาลาว่าการกลาโหม การประกอบพิธีสงฆ์ ณ ห้องสุรศักดิ์มนตรี การจัดงานเลี้ยงรับรอง พิธีมอบรางวัลให้กับข้าราชการ/หน่วยงาน/อาคารที่พักอาศัยดีเด่น การจัดเลี้ยงอาหารกลางวันให้กับกำลังพลสำนักงานปลัดกระทรวงกลาโหม การเยี่ยมเยียนทหารที่ได้รับบาดเจ็บจากการปฏิบัติหน้าที่ ณ โรงพยาบาลทหารผ่านศึก และกิจกรรมการบริจาคโลหิตถวายเป็นพระราชกุศลแด่พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
     กิจการทหารของชาติไทย นับได้ว่าก่อกําเนิดมาพร้อม ๆ กับกําเนิดชาติไทยเท่าที่ศึกษาค้นพบได้ วิวัฒนาการมาตั้งแต่สมัยอาณาจักรสุโขทัย กรุงศรีอยุธยา และพระราชอาณาจักรสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ โดยลําดับ สืบมาจนถึงรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวพระปิยมหาราช ทรงพิจารณาเห็นว่า การป้องกันประเทศและดํารงไว้ซึ่งอิสรภาพ ตลอดจนบูรณภาพแห่งชาติไทย ให้สถิตสถาพร ย่อมขึ้นอยู่กับกําลังทหารที่จัดระบบให้ทัดเทียมกับอารยประเทศที่เจริญ จึงโปรดเกล้าโปรด ฯ ให้รวมทหารบก ทหารเรือ เข้าด้วยกัน ภายใต้การบังคับบัญชาของสมเด็จพระบรมโอรสาธิราช สยามมกุฎราชกุมาร คือ สมเด็จเจ้าฟ้ามหาวชิรุณหิศ ฯ โดยตราพระราชบัญญัติจัดตั้ง กรมยุทธนาธิการ ขึ้นเมื่อวันที่ ๘ เมษายน พ.ศ.๒๔๓๐ มีสมเด็จพระบรมโอรสาธิราช ทรงดํารงตําแหน่งเสนาบดีกิจการทหาร ในยุคนี้ได้มีการเร่งรัดปรับปรุงให้ทันสมัยตาม แบบอย่างอารยประเทศ ต่อมาได้ตราพระราชบัญญัติยกฐานะกรมยุทธนาธิการ เป็น กระทรวงยุทธนาธิการ เมื่อวันที่ ๑ เมษายน พ.ศ.๒๔๓๓ มีทหารบก ทหารเรือ อยู่ในบังคับบัญชา จนถึงรัชสมัยพระบาทสมเด็จ พระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้เปลี่ยนกระทรวงยุทธนาธิการเป็นกระทรวงกลาโหม มีอํานาจ ปกครองบังคับบัญชาเฉพาะทหารบกฝ่ายเดียว ส่วนทหารเรือนั้นได้แยกออกไปตั้งเป็นกระทรวงทหารเรือ เป็นเอกเทศ ในระยะนั้นกระทรวงกลาโหม (ทหารบก) ได้จัดอัตรากําลังเป็น ๓ กองทัพ มีกําลังรบหลัก ๑๐ กองพล ต่อมาในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว เนื่องจากภาวะทางเศรษฐกิจตกต่ำทั่วโลก และส่งผลกระทบถึงประเทศไทยด้วย (หลังสงครามโลกครั้งที่ ๑) ได้ปรับลดกําลังทหารบกเหลือ ๒ กองทัพน้อย มีกําลังรบหลัก ๒ กองพล และได้ยุบกระทรวงทหารเรือมารวมเข้ากับกระทรวงกลาโหม เรียกชื่อว่า “กระทรวงกลาโหม” เมื่อวันที่ ๘ พฤศจิกายน พ.ศ.๒๔๗๔ อีกครั้งหนึ่ง สืบมาจนกระทั้งถึงปัจจุบัน ต่อมาเมื่อวันที่ ๙ เมษายน พ.ศ.๒๔๘๐ ได้ปรับปรุงการทหารเพิ่มเติม ยกฐานะกรมทหารอากาศขึ้นเป็นกองทัพอากาศ ดังนั้น กิจการทหารไทย จึงมีทั้งกองทัพบก กองทัพเรือ และกองทัพอากาศ เป็นส่วนราชการขึ้นตรงกระทรวงกลาโหม มีรัฐมนตรีว่าการกระทรวงกลาโหม เป็นผู้บังคับบัญชา การ
     กําหนดให้วันที่ ๘ เมษายน ของทุกปีเป็นวันระลึกคล้ายวันสถาปนากระทรวงกลาโหม สืบเนื่องมาจาก เมื่อวันที่ ๓๐ พฤศจิกายน พ.ศ.๒๔๘๕ รัฐบาลภายใต้การนําของ ฯพณฯ จอมพล ป.พิบูลสงคราม นายกรัฐมนตรี และรัฐมนตรีว่าการกระทรวงกลาโหม จัดให้มีวันที่ระลึกคล้ายวันสถาปนาของหน่วยราชการต่าง ๆ ขึ้น อาทิ วันกองทัพบก วันที่ ๒๕ มกราคม วันกองทัพเรือ วันที่ ๒๐ พฤศจิกายน และวันกองทัพอากาศ วันที่ ๒๗ มีนาคม และประกาศให้ ๘ เมษายน ซึ่งเป็นวันที่ออกประกาศการจัดอัตรากําลังทหารและตั้ง กรมยุทธนาธิการ อันเป็นวันก่อกําเนิดกิจการทหารไทยตามอัตรากําลังแบบใหม่และมีความเจริญก้าวหน้าติดต่อกันมาเป็นวันที่ระลึกคล้ายวันสถาปนากระทรวงกลาโหม และยึดถือต่อมาจนถึงปัจจุบันนี้
     (ที่มา : สลก.สป.)